- آیا همیشه باید از جملات معلوم (Active) استفاده کنیم؟
- کاربرد جملات مجهول (Passive) دقیقاً در چه موقعیتهایی است؟
- چرا در متون علمی و رسمی، استفاده از ساختار مجهول رایجتر است؟
- آیا استفاده از جملات مجهول در رایتینگ آیلتس نمره ما را افزایش میدهد؟
- چگونه تشخیص دهیم که چه زمانی تأکید جمله باید روی «فاعل» و چه زمانی روی «مفعول» باشد؟
در این مقاله جامع، به تمام این سوالات و دغدغههای شما پاسخ خواهیم داد. بسیاری از زبانآموزان تصور میکنند که جملات مجهول ساختاری پیچیده و غیرضروری هستند و همیشه باید از جملات معلوم استفاده کرد. اما حقیقت این است که کاربرد جملات مجهول در زبان انگلیسی بسیار گسترده و حیاتی است. استفاده هوشمندانه از این ساختار، نه تنها سطح زبان شما را حرفهایتر نشان میدهد، بلکه در موقعیتهای خاصی تنها راه صحیح و طبیعی برای انتقال مفهوم است. با ما همراه باشید تا به صورت دقیق و با مثالهای کاربردی، یاد بگیرید که چه زمانی و چرا باید با اطمینان از ساختار مجهول استفاده کنید.
چرا اصلاً به جملات مجهول نیاز داریم؟ تفاوت در نگاه
قبل از پرداختن به کاربردهای خاص، باید تفاوت بنیادین در دیدگاه بین جملات معلوم و مجهول را درک کنیم. این تفاوت، کلید اصلی برای استفاده صحیح از هر دو ساختار است.
جمله معلوم (Active Voice): تمرکز بر فاعل
در جملات معلوم، تمرکز اصلی روی فاعل یا انجامدهنده کار است. فاعل در ابتدای جمله قرار میگیرد و به ما میگوید «چه کسی» یا «چه چیزی» عمل را انجام داده است. این ساختار مستقیم، واضح و پرانرژی است.
- .The chef prepares the meal (آشپز غذا را آماده میکند.) – تمرکز: آشپز
- .Shakespeare wrote Hamlet (شکسپیر هملت را نوشت.) – تمرکز: شکسپیر
جمله مجهول (Passive Voice): تمرکز بر مفعول و خودِ عمل
در مقابل، در جملات مجهول، تمرکز از روی فاعل برداشته شده و به مفعول (دریافتکننده عمل) یا خودِ عمل منتقل میشود. در این ساختار، آنچه اهمیت دارد، اتفاقی است که افتاده، نه لزوماً کسی که آن را انجام داده است.
- .The meal is prepared (غذا آماده میشود.) – تمرکز: غذا و عمل آماده شدن آن
- .Hamlet was written in 1601 (هملت در سال ۱۶۰۱ نوشته شد.) – تمرکز: نمایشنامه هملت و تاریخ نگارش آن
این تغییر در تمرکز، اساس تمام کاربردهای ساختار مجهول است. حالا بیایید ببینیم این تغییر دیدگاه در چه موقعیتهای مشخصی ضروری و مفید است.
۵ کاربرد کلیدی جملات مجهول که باید بدانید
اگرچه در مکالمات روزمره جملات معلوم رایجتر هستند، موقعیتهای فراوانی وجود دارد که استفاده از ساختار مجهول نه تنها بهتر، بلکه ضروری است. در ادامه به مهمترین موارد کاربرد جملات مجهول میپردازیم.
۱. زمانی که فاعل (انجامدهنده کار) ناشناخته، نامشخص یا بیاهمیت است
این یکی از رایجترین و واضحترین کاربردهای ساختار مجهول است. گاهی ما نمیدانیم چه کسی کاری را انجام داده یا دانستن آن برای ما هیچ اهمیتی ندارد. در چنین شرایطی، اصرار بر استفاده از جمله معلوم، جمله را عجیب و غیرطبیعی میکند.
به این مثالها توجه کنید:
- جمله مجهول: .My wallet was stolen yesterday (کیف پول من دیروز دزدیده شد.)
توضیح: ما نمیدانیم چه کسی کیف را دزدیده است. تمرکز روی خود اتفاق (دزدیده شدن کیف) است. - جمله مجهول: .This castle was built in the 15th century (این قلعه در قرن پانزدهم ساخته شد.)
توضیح: اینکه دقیقاً چه کارگرانی یا معماری آن را ساختهاند، در این جمله اهمیتی ندارد. تمرکز روی خود قلعه و تاریخ ساخت آن است. - جمله مجهول: .A decision has been made to close the factory (تصمیمی مبنی بر تعطیلی کارخانه گرفته شده است.)
توضیح: گوینده نمیخواهد یا نیازی نمیبیند که بگوید چه فرد یا گروهی این تصمیم را گرفته است. خودِ تصمیم اهمیت دارد.
۲. برای تأکید بر مفعول (دریافتکننده عمل)
گاهی فاعل را میشناسیم، اما مفعول جمله برای ما بسیار مهمتر است و میخواهیم توجه مخاطب را مستقیماً به آن جلب کنیم. در این حالت، با آوردن مفعول به ابتدای جمله و استفاده از ساختار مجهول، به هدف خود میرسیم.
این دو جمله را مقایسه کنید:
- جمله معلوم: .Alexander Fleming discovered penicillin in 1928 (الکساندر فلمینگ در سال ۱۹۲۸ پنیسیلین را کشف کرد.)
- جمله مجهول: .Penicillin was discovered by Alexander Fleming in 1928 (پنیسیلین در سال ۱۹۲۸ توسط الکساندر فلمینگ کشف شد.)
در جمله اول، تمرکز روی «الکساندر فلمینگ» است. اما اگر در حال نوشتن مقالهای درباره تاریخچه آنتیبیوتیکها باشید، خود «پنیسیلین» اهمیت بیشتری دارد و جمله دوم انتخاب بهتری خواهد بود.
۳. در نوشتار رسمی، علمی و آکادمیک (Formal and Scientific Writing)
یکی از مهمترین حوزههای کاربرد جملات مجهول، در متون علمی، گزارشهای آزمایشگاهی، مقالات آکادمیک و مکاتبات رسمی است. دلیل این امر، نیاز به حفظ لحنی عینی (Objective) و غیرشخصی است. در این نوع نوشتار، تمرکز باید بر روی فرآیند، تحقیق و نتایج باشد، نه محققی که آن کار را انجام داده است.
به مثالهای زیر در یک مقاله علمی دقت کنید:
- به جای: .We collected the samples from the river (ما نمونهها را از رودخانه جمعآوری کردیم.)
- بهتر است: .The samples were collected from the river (نمونهها از رودخانه جمعآوری شدند.)
- به جای: .I heated the solution to 100°C (من محلول را تا ۱۰۰ درجه سانتیگراد حرارت دادم.)
- بهتر است: .The solution was heated to 100°C (محلول تا ۱۰۰ درجه سانتیگراد حرارت داده شد.)
استفاده از ساختار مجهول، به نوشته شما اعتبار و رسمیت بیشتری میبخشد و از تمرکز بر فردیت نویسنده جلوگیری میکند. به همین دلیل در بخش «روش تحقیق» (Methodology) مقالات علمی، استفاده از این ساختار بسیار رایج است.
۴. برای توصیف فرآیندها و مراحل
وقتی میخواهید مراحل انجام یک کار یا یک فرآیند تولید را توضیح دهید، ساختار مجهول بهترین انتخاب است. چون در این حالت، خود مراحل و ترتیب آنها مهم است، نه اینکه چه کسی هر مرحله را انجام میدهد.
مثلاً برای توضیح فرآیند تولید قهوه:
- .First, the coffee beans are picked (ابتدا، دانههای قهوه چیده میشوند.)
- .Then, they are dried and roasted (سپس، آنها خشک شده و برشته میشوند.)
- .Finally, the beans are ground (در نهایت، دانهها آسیاب میشوند.)
همانطور که میبینید، تمام تمرکز بر روی «دانههای قهوه» و اتفاقی است که برایشان میافتد.
۵. برای حفظ ادب و جلوگیری از سرزنش مستقیم
در موقعیتهای اجتماعی یا کاری، گاهی نمیخواهیم مستقیماً فردی را مقصر بدانیم یا لحن تهاجمی داشته باشیم. ساختار مجهول به ما کمک میکند تا درباره یک اشتباه یا مشکل صحبت کنیم، بدون اینکه انگشت اتهام را به سمت شخص خاصی نشانه بگیریم.
مقایسه کنید:
- لحن مستقیم و تهاجمی (معلوم): .You made a mistake in the report (تو در گزارش اشتباه کردی.)
- لحن غیرمستقیم و مؤدبانه (مجهول): .A mistake was made in the report (یک اشتباه در گزارش رخ داده است.)
در مثال دوم، تمرکز روی خود «اشتباه» است و راه را برای حل مشکل باز میگذارد، بدون اینکه حالت تدافعی در شخص مقابل ایجاد کند.
کاربرد جملات مجهول در آزمون آیلتس (IELTS)
بسیاری از داوطلبان آزمون آیلتس میپرسند که آیا باید از جملات مجهول در رایتینگ و اسپیکینگ استفاده کنند. پاسخ یک «بله» قاطع است.
استفاده صحیح و بهجا از ساختار مجهول در آزمون آیلتس، به خصوص در بخش رایتینگ، نشاندهنده تسلط شما بر ساختارهای گرامری متنوع (Grammatical Range) است که یکی از معیارهای اصلی نمرهدهی است.
در رایتینگ تسک ۱ (Writing Task 1)
در تسک ۱ آکادمیک، شما باید یک فرآیند (Process Diagram) یا نمودار را توصیف کنید. در این بخش، فاعل معمولاً ناشناخته یا نامرتبط است، بنابراین کاربرد جملات مجهول بسیار ضروری است.
- .The glass is crushed into small pieces (شیشه به قطعات کوچک خرد میشود.)
- .The data was collected over a period of 10 years (دادهها در یک دوره ۱۰ ساله جمعآوری شدند.)
در رایتینگ تسک ۲ (Writing Task 2)
در تسک ۲، شما باید نظر خود را درباره یک موضوع بیان کنید. در اینجا نیز میتوانید از جملات مجهول برای بیان عقاید عمومی یا ایجاد لحن آکادمیک استفاده کنید.
- .It is believed by many that… (بسیاری بر این باورند که…)
- .It can be argued that… (میتوان استدلال کرد که…)
نکته مهم: مراقب باشید که برای بیان نظر شخصی خودتان از ساختار مجهول استفاده نکنید. وقتی سوال میپرسد «?To what extent do you agree»، استفاده از جملهای مانند «.It is agreed that» اشتباه است، زیرا فاعل را پنهان میکند در حالی که نظر شخصی شما مورد سوال است.
چه زمانی نباید از جملات مجهول استفاده کنیم؟
با وجود تمام کاربردهای مهمی که ذکر شد، استفاده بیش از حد یا نادرست از ساختار مجهول میتواند نوشته شما را ضعیف، مبهم و بیروح کند. در شرایط زیر، استفاده از جمله معلوم همیشه ارجح است:
- وقتی میخواهید نوشتهای واضح، مستقیم و مختصر داشته باشید: جملات معلوم معمولاً کوتاهتر و قویتر هستند.
- وقتی مسئولیتپذیری مهم است: در مکاتبات کاری، برای پذیرش مسئولیت باید از فاعل «I» یا «We» استفاده کنید. گفتن «.A mistake was made» برای فرار از مسئولیت، وجهه خوبی ندارد.
- وقتی میخواهید داستانسرایی کنید یا متنی جذاب بنویسید: جملات معلوم پویاتر هستند و خواننده را بهتر درگیر میکنند.
جدول مقایسه: انتخاب بین معلوم و مجهول
| شرایط | ساختار پیشنهادی | مثال |
|---|---|---|
| فاعل ناشناخته یا بیاهمیت است | مجهول (Passive) | .The window was broken |
| نوشتار علمی و رسمی | مجهول (Passive) | .The results were analyzed |
| تأکید بر مفعول | مجهول (Passive) | .The Mona Lisa was painted by Da Vinci |
| نیاز به وضوح، کوتاهی و قدرت | معلوم (Active) | .The dog chased the cat |
| پذیرش مسئولیت | معلوم (Active) | .We made an error |
| داستانسرایی و ایجاد جذابیت | معلوم (Active) | .The hero saved the princess |
جمعبندی نهایی
جملات مجهول ابزاری قدرتمند در جعبهابزار گرامری شما هستند. آنها نه یک اشتباه، بلکه یک ساختار ضروری برای انتقال مفاهیم در موقعیتهای خاص هستند. کلید تسلط بر کاربرد جملات مجهول، درک این نکته است که چه زمانی باید تمرکز را از «انجامدهنده کار» به «دریافتکننده کار» یا «خودِ عمل» منتقل کنید. با تمرین و توجه به مثالهایی که در این مقاله بررسی شد، میتوانید با اطمینان و به درستی از این ساختار مهم در نوشتار و گفتار خود استفاده کرده و سطح زبان انگلیسی خود را به شکل چشمگیری ارتقا دهید.
