آموزش اضافه کردن s سوم شخص به افعال در زمان حال ساده

• s سوم شخص در زبان انگلیسی چیست و چرا اهمیت دارد؟
• چه زمانی باید به انتهای فعل s یا es اضافه کنیم؟
• قواعد املایی برای اضافه کردن s سوم شخص به افعال مختلف چگونه است؟
• آیا افعال بی‌قاعده‌ای برای این قانون وجود دارند؟
• اشتباهات رایج در استفاده از s سوم شخص کدامند و چگونه از آن‌ها جلوگیری کنیم؟

در این مقاله جامع، به تمام این سوالات کلیدی پاسخ خواهیم داد و به شما کمک می‌کنیم تا یک بار برای همیشه بر گرامر s سوم شخص در زمان حال ساده مسلط شوید. این مفهوم یکی از پایه‌ای‌ترین و در عین حال مهم‌ترین قواعد گرامر انگلیسی است که یادگیری صحیح آن، تأثیر چشمگیری بر روانی و دقت کلام شما، چه در مکالمه و چه در نوشتار، خواهد داشت. با ما همراه باشید تا با مثال‌های کاربردی و توضیحات شفاف، این مبحث را به سادگی فرا بگیرید.

s سوم شخص چیست و چه زمانی از آن استفاده می‌کنیم؟

در زبان انگلیسی، وقتی می‌خواهیم در مورد یک شخص یا چیز دیگر (نه من و نه شما) در زمان حال ساده (Simple Present Tense) صحبت کنیم، باید به انتهای فعل اصلی جمله، پسوند s- یا es- اضافه کنیم. به این پسوند، «s سوم شخص مفرد» یا به اختصار s سوم شخص می‌گویند. این قانون فقط برای ضمایر سوم شخص مفرد یعنی He (او – مذکر)، She (او – مونث) و It (آن – برای اشیاء، حیوانات یا مفاهیم) و یا هر اسم مفرדי که بتوان این ضمایر را جایگزین آن کرد (مانند Ali, Sara, the cat, the book) به کار می‌رود.

به عبارت ساده‌تر، هرگاه فاعل جمله یکی از موارد زیر بود، فعل شما در زمان حال ساده نیاز به s سوم شخص دارد:

• He (او – مذکر)
• She (او – مونث)
• It (آن)
• یک اسم مفرد (مانند: my brother, the teacher, a dog)

برای سایر ضمایر (I, You, We, They) و اسامی جمع (my friends, the teachers, dogs) فعل به صورت ساده و بدون هیچ تغییری به کار می‌رود. به این تفاوت در مثال‌های زیر دقت کنید:

• I work in an office. (من در یک اداره کار می‌کنم.)
• He works in an office. (او در یک اداره کار می‌کند.)
• They play football every Friday. (آن‌ها هر جمعه فوتبال بازی می‌کنند.)
• She plays football every Friday. (او هر جمعه فوتبال بازی می‌کند.)

قواعد املایی برای اضافه کردن s سوم شخص به افعال

اضافه کردن s سوم شخص به انتهای افعال همیشه به سادگی افزودن یک حرف ‘s’ نیست. بسته به اینکه فعل به چه حرفی ختم می‌شود، قواعد املایی متفاوتی وجود دارد. در ادامه به تفصیل این قواعد را بررسی می‌کنیم.

قانون اول: حالت کلی (افزودن s-)

برای اکثر افعال در زبان انگلیسی، کافی است فقط یک حرف s به انتهای آن‌ها اضافه کنید. این ساده‌ترین و رایج‌ترین حالت است.

• work → works
• eat → eats
• drink → drinks
• speak → speaks
• live → lives

مثال در جمله:

My sister lives in Tehran. (خواهر من در تهران زندگی می‌کند.)

قانون دوم: افعال منتهی به s, sh, ch, x, z (افزودن es-)

اگر فعلی به یکی از حروف یا ترکیبات زیر ختم شود، برای تلفظ راحت‌تر، به جای s، باید پسوند es به انتهای آن اضافه کنیم. این حروف و ترکیبات عبارتند از:

• -s: miss → misses
• -sh: wash → washes
• -ch: watch → watches
• -x: fix → fixes
• -z: buzz → buzzes

مثال در جمله:

He washes his car every weekend. (او هر آخر هفته ماشینش را می‌شوید.)

She watches too much TV. (او بیش از حد تلویزیون تماشا می‌کند.)

قانون سوم: افعال منتهی به حرف بی‌صدا + y

اگر فعلی به یک حرف بی‌صدا (consonant) و سپس حرف y ختم شود، ابتدا حرف y را حذف کرده و سپس پسوند ies را به انتهای فعل اضافه می‌کنیم.

• study → studies (حرف قبل از y، حرف d است که بی‌صداست)
• try → tries (حرف قبل از y، حرف r است که بی‌صداست)
• fly → flies (حرف قبل از y، حرف l است که بی‌صداست)
• cry → cries (حرف قبل از y، حرف r است که بی‌صداست)

مثال در جمله:

The baby cries when she is hungry. (نوزاد وقتی گرسنه است گریه می‌کند.)

قانون چهارم: افعال منتهی به حرف صدادار + y

اما اگر فعلی به یک حرف صدادار (vowel) و سپس حرف y ختم شود، قانون سوم اعمال نمی‌شود. در این حالت، فقط یک s به انتهای فعل اضافه می‌کنیم و هیچ تغییری در حرف y ایجاد نمی‌شود. (حروف صدادار عبارتند از: a, e, i, o, u)

• play → plays (حرف قبل از y، حرف a است که صدادار است)
• enjoy → enjoys (حرف قبل از y، حرف o است که صدادار است)
• say → says (حرف قبل از y، حرف a است که صدادار است)

مثال در جمله:

He always enjoys classical music. (او همیشه از موسیقی کلاسیک لذت می‌برد.)

قانون پنجم: افعال منتهی به o

برای افعالی که به حرف o ختم می‌شوند نیز معمولاً پسوند es اضافه می‌شود.

• go → goes
• do → does

مثال در جمله:

She goes to the gym three times a week. (او سه بار در هفته به باشگاه می‌رود.)

افعال بی‌قاعده: Have, Do, Be

مانند بسیاری از قواعد گرامری در انگلیسی، برای قانون s سوم شخص نیز استثناهایی وجود دارد. مهم‌ترین این استثناها، افعال have، do و be هستند که شکل سوم شخص مفرد آن‌ها کاملاً متفاوت است.

فعل Have

شکل سوم شخص مفرد فعل have (داشتن)، has است. ما هرگز نمی‌گوییم “haves”.

• I have a pen.
• He has a pen.

فعل Do

همانطور که در قانون پنجم اشاره شد، شکل سوم شخص مفرد فعل do (انجام دادن)، does است. این فعل علاوه بر فعل اصلی، به عنوان فعل کمکی در جملات منفی و سوالی زمان حال ساده نیز به کار می‌رود.

• We do our homework.
• She does her homework.

فعل Be

فعل be (بودن) کاملاً بی‌قاعده است و شکل سوم شخص مفرد آن در زمان حال ساده، is است.

• I am a teacher.
• You are a student.
• He/She/It is a doctor.

جدول خلاصه قوانین s سوم شخص

برای مرور سریع و مقایسه قوانین، می‌توانید از جدول زیر استفاده کنید:

قانون	شرط	تغییر	مثال
حالت کلی	اکثر افعال	اضافه کردن s	work → works
تلفظ	افعال منتهی به s, sh, ch, x, z	اضافه کردن es	watch → watches
املایی (y)	فعل منتهی به حرف بی‌صدا + y	حذف y و اضافه کردن ies	study → studies
املایی (y)	فعل منتهی به حرف صدادار + y	اضافه کردن s	play → plays
املایی (o)	افعال منتهی به o	اضافه کردن es	go → goes
بی‌قاعده	فعل have	تبدیل به has	have → has

نکات مهم در جملات منفی و سوالی

یک نکته بسیار مهم که زبان‌آموزان اغلب فراموش می‌کنند این است که در جملات منفی و سوالی زمان حال ساده، s سوم شخص از فعل اصلی حذف می‌شود و به فعل کمکی (auxiliary verb) یعنی does منتقل می‌گردد. در واقع، خودِ ‘does’ شکل سوم شخصِ ‘do’ است و دیگر نیازی به تکرار s در فعل اصلی نیست.

جمله مثبت:

She works hard. (او سخت کار می‌کند.)

جمله منفی:

She does not work hard. (او سخت کار نمی‌کند.)
توجه کنید که فعل اصلی به شکل ساده (work) برگشته است.

جمله سوالی:

Does she work hard? (آیا او سخت کار می‌کند؟)
در اینجا نیز فعل اصلی به شکل ساده (work) آمده است.

اشتباهات رایج زبان‌آموزان

یادگیری و به کار بردن صحیح s سوم شخص نیازمند تمرین است. در اینجا به چند اشتباه متداول اشاره می‌کنیم تا از آن‌ها دوری کنید:

1. فراموش کردن s سوم شخص: این رایج‌ترین اشتباه است. مثلاً گفتن “He work here” به جای “He works here”.
2. استفاده از s برای ضمایر دیگر: به اشتباه برای ضمایری مانند I, We, They از s استفاده می‌شود. مثلاً “They works hard” که غلط است.
3. استفاده از s در جملات منفی و سوالی: همانطور که گفته شد، بعد از does/doesn’t فعل باید به صورت ساده بیاید. جمله “She doesn’t works here” اشتباه است.
4. اشتباهات املایی: عدم رعایت قوانین املایی، مانند نوشتن “He studys” به جای “He studies”.

بهترین راه برای جلوگیری از این اشتباهات، تمرین و تکرار مداوم است. سعی کنید جملاتی با فاعل‌های سوم شخص مفرد بسازید و آن‌ها را به حالت منفی و سوالی نیز تبدیل کنید.